Zgodnie z wynikami Global Matrix 3.0, badania prowadzonego w ramach organizacji Active Healthy Kids Global Alliance (AHKGA), ogólna sprawność fizyczna dzieci w Polsce została oceniona na D- (w pięciostopniowej skali ocen od A do F). Wpływ na tak niską ocenę ma m.in. fakt, że jedynie 20 proc. dzieci w naszym kraju spełnia kryteria WHO dotyczące codziennej, godzinnej aktywności fizycznej. Wśród 17 europejskich krajów biorących udział w badaniu Polska zajęła wraz z Niemcami, Danią i Estonią przedostatnie miejsce, wyprzedzając jedynie Szkocję, która w tym wskaźniku uzyskała najgorszy wynik.
W badaniu Global Matrix 3.0 udział wzięło 49 krajów rozwiniętych i rozwijających się z sześciu kontynentów. Aż 75% z nich otrzymało dostateczną ocenę poziomu aktywności fizycznej dzieci oraz prowadzonych programów zachęcających najmłodsze pokolenie do ruchu. 517 ekspertów zaangażowanych w realizację badania jednogłośnie zauważyło, że problem bezruchu wśród dzieci, wynikający z siedzącego trybu życia, wzrasta na całym świecie. Poziom ogólnej aktywności fizycznej wśród polskich dzieci również uległ pogorszeniu z oceny D na D-, w porównaniu z wynikami badania Global Matrix 2.0 z 2016 r. – Globalne trendy, takie jak nadmierna ilość czasu spędzanego przed ekranami, przyczyniają się do wychowania pokolenia dzieci prowadzących siedzący tryb życia, narażając je na niebezpieczeństwo – mówi profesor Mark Tremblay, prezes AHKGA i główny badacz Instytutu Badawczego CHEO w Kanadzie.
Negatywne skutki bezruchu
Z badań (COSI 2016) Instytutu Matki i Dziecka przeprowadzonych pod auspicjami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), wynika, że ponad 30 proc. ośmiolatków w Polsce spędza przed ekranem telewizora lub komputera 2 godziny w dni szkolne. 50 proc. ośmiolatków poświęca na to co najmniej 3 godziny w weekendy. W komentarzu do badania Global Matrix 3.0 opublikowanym w Journal of Physical Activity and Health, eksperci alarmują, że niewystarczający poziom aktywności fizycznej jest obecnie czwartym wiodącym czynnikiem śmiertelności na całym świecie. Dlaczego? Ponieważ w bezruchu dzieci chorują. Brak aktywności fizycznej zwiększa ryzyko wystąpienia cukrzycy typu II, chorób układu krążenia i otyłości, już w wieku dziecięcym. Badania COSI pokazały, że już teraz 31,2 proc. ośmiolatków w Polsce ma nadmierną masę ciała, a z otyłością zmaga się 12,7 proc. z nich. Co dziesiąty drugoklasista ma nieprawidłowe wartości ciśnienia tętniczego, a wskaźnik ten związany jest z poziomem nadwagi
i otyłości. Brak aktywności fizycznej zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia nadciśnienia tętniczego o 50 proc. (International Journal of Cardiology).
Aktywność fizyczna po polsku
W ramach badań Global Matrix 3.0, eksperci – w tym badacze z Polski, oprócz ogólnego poziomu aktywności fizycznej dzieci przyjrzeli się także innym wskaźnikom. Jednym z nich jest siedzący tryb życia, oceniony na podstawie zgromadzonych materiałów na C-. Oznacza to, że w Polsce aż 80 proc. dzieci i młodzieży prowadzi siedzący tryb życia. Mniej niż 20 proc. uczestniczy w zorganizowanych zajęciach sportowych lub fizycznych (D), a tylko połowa korzysta z transportu wspierającego aktywność fizyczną – np. jazda na rowerze (C).
Szkoła odpowiedzialna za ruch
Ze zgromadzonych badań wynika, że ponad połowa polskich szkół wspiera aktywność fizyczną dzieci zapewnia uczniom ok. 150 min. aktywności fizycznej tygodniowo pod okiem nauczyciela wychowania fizycznego (B). Dodatkowo szkoły umożliwiają dostęp poza zajęciami lekcyjnymi do sprzętu sportowego dzieciom, a także całym rodzinom. Jednak według ekspertów poziom aktywności fizycznej w szkołach wciąż jest zbyt niski. Oprócz ocen pozwalających na monitorowanie wskaźników związanych z aktywnością fizyczną dzieci, Global Matrix daje też możliwość czerpania inspiracji z innych krajów. Tak na przykład wzorem mogłaby być Słowenia, która otrzymała najwyższe noty w kategoriach: Ogólna aktywność fizyczna (A-), Rodzina i rówieśnicy (B+), otrzymując ogólną średnią ocenę B, czyli dobry. Od niemal 30 lat w Słowenii sport odgrywa ważną rolę w kulturze tego kraju. Sport jest tam postrzegany jako skuteczne narzędzie pielęgnowania narodowej tożsamości w społeczeństwie i na świecie. Japonia natomiast uzyskała najwyższą ocenę w kategorii Aktywny Transport (A-). W Japonii istnieje silnie zakorzeniona praktyka „spaceru do szkoły” wdrożona ustawą o edukacji szkolnej z 1953 roku, zgodnie z którą państwowe szkoły podstawowe powinny być zlokalizowane w odległości nie większej niż 4 km, a gimnazja 6 km, od miejsca zamieszkania uczniów.
Polski akcent podczas prezentacji badania Global Matrix 3.0
Wyniki badania Global Matrix 3.0 zostały zaprezentowane podczas międzynarodowej konferencji Movement to Move w Australii. Komitet organizacyjny wydarzenia, wyróżnił podczas konferencji polską inicjatywę wspierającą aktywność fizyczną wśród dzieci – Aktywne Szkoły MultiSport. To program inspirujący nauczycieli, rodziców i dzieci do projektowania ciekawych rozwiązań wspierających aktywność fizyczną. W ramach inicjatywy organizatorzy – Fundacja V4Sport i Benefit Systems odwiedzili do tej pory 35 dolnośląskich szkół, w których przeprowadzili multimedialny test sprawnościowy oparty na 9 stacjach z prostymi ćwiczeniami sportowymi, takimi jak zwis na drążku, skok w dal czy próba ścisku. Podejmując sportowe wyzwanie, dzieci stają w szranki z potworami z Galaktyki Bezruchu. W ramach inicjatywy organizatorzy dokonują pomiaru poziomu sprawności fizycznej dzieci, ale także inspirują uczniów, nauczycieli i rodziców do nowatorskiego spojrzenia na aktywność fizyczną. Jak podkreśla Fundacja V4Sport realizująca projekt – każda aktywność, która powoduje, że dzieci chętniej zakładają strój sportowy i trampki jest dobra. W ramach inicjatywy opracowywane są także Plany Treningowe, w których uczestniczą rodzice, środowisko szkolne oraz lokalne, a ich celem jest tworzenie rozwiązań, które sprzyjają codziennej aktywności ruchowej dzieci. – Jest nam bardzo miło, że nasza lokalna inicjatywa została dostrzeżona przez międzynarodowe grono ekspertów. Cieszymy się, że czynnie uczestniczymy w globalnym działaniu na rzecz aktywizacji dzieci i możemy w Polsce realizować projekt, który na nowo buduje w najmłodszych nawyk ruchu. Dla nas aktywne, młode pokolenia to zdrowe i sprawne społeczeństwo w przyszłości, bo jak wynika z badania MultiSport Index 2018 nadal co trzeci Polak nie podejmuje żadnej aktywności fizycznej nawet raz w miesiącu. A wśród aktywnych Polaków zaledwie 6 proc. rodziców wybiera dzieci jako towarzyszy podejmowanej aktywności fizycznej – mówi Adam Radzki, Członek Zarządu Benefit Systems.
Więcej informacji na temat projektu Aktywne Szkoły MultiSport odnaleźć można na stronie: www.aktywneszkoly.pl. Komplet informacji i pełne wyniki państw biorących udział w badaniu dostępne na: https://www.activehealthykids.org oraz na polskiej stronie http://activehealthykids.pl.
