Jak powinna wyglądać dieta seniora? Jak wynika z najnowszego badania przeprowadzonego przez SW Research dla Fundacji Nutricia, aż 72% Polaków uważa, że brakuje odpowiedniej edukacji o właściwym odżywianiu w zależności od wieku.
Częściowo zdajemy sobie sprawę z tego, że seniorzy mają specjalne potrzeby żywieniowe i wynikają one z problemów towarzyszących procesom starzenia się. Są to np. postępujące ograniczenie sprawności fizycznej, demencja, problemy z uzębieniem czy zabiegi operacyjne. Jednak tylko 22% z nas uważa, że ma na ten temat wystarczającą wiedzę. Dlaczego dieta seniora jest tak ważna i jak w takim razie powinna wyglądać?
Prawidłowe żywienie ma kluczowe znaczenie dla ogólnego stanu zdrowia i dobrego samopoczucia każdego z nas. W przypadku seniorów to szczególnie ważne dla ich układu odpornościowego, siły mięśniowej i masy kostnej tak ważnych w zapobieganiu upadkom i złamaniom oraz gojenia potencjalnych ran i odleżyn.
Tymczasem niemal połowa ankietowanych nie zdawała sobie sprawy z tego, że to właśnie wśród osób po 65. roku życia ryzyko niedożywienia jest najwyższe.
Korekta zaleceń żywieniowych
W zaleceniach żywieniowych dla seniora należy uwzględnić obecność chorób przewlekłych, które mogą istotnie zmieniać zapotrzebowanie na niektóre składniki odżywcze. Szczególnie choroby takie jak cukrzyca, choroba niedokrwienna serca i zaburzenia lipidowe, niewydolność nerek, niedokrwistość czy osteoporoza mogą wymagać korekty zaleceń żywieniowych. 33% badanych nie zdaje sobie sprawy z tego, że także choroby demencyjne mogą wpływać na potrzeby żywieniowe starszej osoby. Dlatego równolegle z każdą diagnozą warto konsultować z lekarzem lub dietetykiem także to, jak starszy pacjent powinien się odżywiać.
Dieta seniora – podstawowe składniki
Podstawę diety seniora powinny stanowić warzywa i owoce, o czym wiedziała tylko połowa respondentów. Kolejne miejsca zajmują produkty zbożowe. Najlepiej jeśli są to produkty pełnoziarniste. Istotne są również produkty mleczne oraz w dalszej kolejności ryby, jaja, chude mięso i nasiona roślin strączkowych. Należy pamiętać też o olejach roślinnych (w ograniczonych ilościach mięso czerwone, przetworzone produkty mięsne i tłuszcze zwierzęce). Aż 47% badanych uważa, że z diety seniora należy wykluczyć tłuszcze.
– Nic bardziej mylnego! Tłuszcze powinny stanowić 20-35% spożytej energii. Powinny pochodzić głównie z olejów roślinnych: rzepakowego, oliwy z oliwek, oleju lnianego, a także z wartościowych orzechów czy nasion
– wyjaśnia dietetyk Karolina Łukaszewicz-Marszał, ekspert Fundacji Nutricia.
Cenna witamina D
Aż co czwarty badany uważa, że w podeszłym wieku zapotrzebowanie na witaminę D maleje. Tymczasem wśród osób starszych często stwierdza się niedobory witaminy D oraz wapnia. Oba te składniki są odpowiedzialne za budowę kości. Witamina D wspiera także funkcjonowanie układu krążenia oraz układu odpornościowego. Wapń jest potrzebny do prawidłowej pracy mięśni oraz komórek nerwowych. Dobrymi źródłami witaminy D są tłuste ryby, ale przeważnie i tak konieczna jest jej suplementacja. Natomiast wapń znajdziemy w mleku i produktach mlecznych, jajach, serach oraz rybach.
Jak pomóc seniorowi?
Prawie 66% badanych zgadza się, że osoby starsze mogą potrzebować dodatkowego wsparcia żywieniowego, np. w formie żywienia medycznego. Z kolei w celu redukcji czynników ryzyka niedożywienia, opiekunowie i bliscy osoby starszej mogą na bieżąco monitorować sytuację i podejmować często drobne kroki, aby pomóc seniorowi zachować prawidłowy stan odżywienia:
- Monitorowanie masy ciała. Warto pomóc osobie starszej kontrolować masy ciała w domu i co tydzień zapisywać wyniki.
- Obserwowanie zwyczajów. Spędzanie razem czasu podczas posiłków w domu, szpitalu czy placówce opieki. Należy zwracać uwagę na to, jakie rodzaje produktów są spożywane i w jakich ilościach.
- Zapisywanie leków. Dobrym zwyczajem jest zapisywanie wszystkich stosowanych przez seniora leków i suplementów diety, powodów ich zażywania, dawki, schematów leczenia i ewentualnych skutków ubocznych.
- Pomoc w planowaniu odżywczych posiłków lub przygotowywanie ich z wyprzedzeniem. Warto również pomagać w przygotowaniu listy zakupów lub wspólnie się na nie wybierać.
- Korzystanie ze specjalistycznej pomocy. Jeżeli wysiłki opiekunów i bliskich nie przynoszą rezultatów i istnieje ryzyko rozwoju niedożywienia, warto udać się na wizytę do dietetyka w celu ułożenia właściwego jadłospisu.
- Regularna aktywności fizyczna. Codzienne ćwiczenia – nawet te lekkie, jak spacer – mogą pobudzić apetyt oraz wzmocnić kości i mięśnie, dlatego powinno się zachęcać i motywować seniorów do regularnej aktywności fizycznej.
- Atmosfera wokół jedzenia. Osoby starsze, często samotne, nie jedzą, bo nie odczuwają z tego żadnej przyjemności. Zaproś seniora do stołu, jeśli to możliwe, zaangażuj go również w przygotowania.
Źródło: materiały prasowe oraz dodatkowe informacje pochodzące z:
Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej | Piramida Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej dla osób w wieku starszym (pzh.gov.pl); Endocrinology of Aging, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/B9780128196670000044
Fot. CDC/Unsplash
Przeczytaj też Polski senior w bezruchu
